Pirinç
Pirinç Sağlıklı Bir Yiyecek Midir?
Bu yazım 20.10.2020 Tarihinde Analiz Gazetesinde Yayınlanmıştır.
http://analizgazetesi.com.tr/haber/pirinc-saglikli-bir-yiyecek-midir-739/
Son
yıllarda ülkemizde diyabet hastalığı almış başını gidiyor. Bu hastalığı
tetikleyen ve insülin direncini artıran yiyeceklerden biri kabul edilen Pirinç
de sakıncalılar listesinde yer almaktadır. İşte bundan dolayı da çoğu kimsenin
sofrasından kaldırdığı pirinç gerçekten zararlı mı? İçindeki nişasta değerinin
ve şeker oranın yüksekliği tercih etmemize engel oluyor dediğimiz pirinci
hayatımızdan çıkarmalı mıyız? Özellikle şeker hastalarının yemelerinin men
edildiği ve diyet listelerinin yasaklanan yiyecekleri arasında yer olan
pirincin faydası sizce hiç mi yoktur?
Yukarıda zararları konusunda
sorduğumuz soruların cevaplarını alt kısma bırakırsak, Çin’den dünyaya yayılan
pirinç, insanlığın en eski ve belki de en temel gıda maddelerinden biridir.
Pirinç, dünya tahıl üretimi açısından buğday ve mısırdan sonra üçüncü sırayı almaktadır.
Beyaz Pirinç, çeltiğin kavuzlarından ayırıp farklı usullerle parlatma işlemleri
yapılarak, kırık ve ham taneleri içinden alınarak elde edilen bir üründür. Kalite
ve fiyat açısından çıkarıldığı yöreye göre pirinç farklılık göstermektedir.
Pirinç Tipleri
·
Tatlı
Pirinç: Boyu kısa, tombul olan bir pirinç türüdür.
·
Uzun
Taneli Pirinç: Eninin 4-5 katı uzunluğunda olan, ince taneli pirinç
türüdür.
·
Kısa
Taneli Pirinç: Boyu kısa, hemen hemen yuvarlağa yakın bir şekli olan pirinç
türüdür.
·
Aromatik
Pirinç: Kavrulmuş fındıkta olduğu gibi, kendine özel doğal aroması olan
pirinç türüdür.
·
Orta Boy
Taneli Pirinç: Eninin 2-3 katı kadar uzunluğu olan, uzun taneli pirince
göre daha kısa ve geniş taneleri bulunan pirinç türüdür.
Peki, pirinç neden zararlı?
Oldukça zengin bir besin kaynağı olan pirinç, yağla tüketildiği zaman enerjiye dönüşeceğinden çok kilo aldırdığı uzmanlar, diyetisyenler ve doktorlar tarafından ifade edilmektedir. Pirinç pilavının 1 porsiyonunda 250 kalori bulunmasından dolayı aşırı yenildiği zaman tip 2 diyabete sebep olmakta ve kan şekerini yükselterek seker hastalığı oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Ancak bana kalırsa bu konuda yapılmış araştırmaların çoğu Beyaz pirinç üzerinde yapılmaktadır. Hâlbuki pirinç deyince sadece beyaz pirinç anlaşılmamalıdır. “California Rice Commission” verilerine göre pirincin dünya çapında kırk binden fazla çeşidine rastlandığı belirtilmektedir. Ayrıca bu araştırmaların pirincin pişirme şekilleri üzerinde de yapılması gerektiğini düşünüyorum. Şeker hastalığı başlangıcında ve pirinç pilavını çok seven biri olarak, merakımı mucip olduğundan, konunun bu yönlerden de derinlemesine araştırılması gerektiğini düşünüyorum. Ülkemizde 30 yıl öncesinde kişi başı yıllık 4-5 kilogram tüketilen beyaz pirincin, günümüze gelince kişi başına yıllık 9-10 kg arasında tüketiliyor olması aslında bizim bu sağlıklı gıdadan vazgeçmediğimizin de bir işareti olsa gerek.
Pirincin zararlı olmadığını iddia eden uzmanlarda var.
Bu konuda kitaplar ve makaleler
Yazan Kalp ve iç hatalıkları uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu “Pirinç yememeyi öğütleyen
doktorlar, şeker hastalığına neden olacağını, kalp damarlarını tıkayacağını
iddia ediyorlar. Söylendiği gibi olsaydı hem kalp ve şeker hastalığının hem de
şişman insan sayısının Asya ülkelerinde batı ülkelerine göre daha çok olması
gerekirdi. Oysa Çin’in çok pirinç tüketen kırsal yörelerinde kalp hastalığı,
kanser ve şişmanlık sorunu batılı ülkelere göre çok daha azdır. Japonya ve
Güney Kore’de şişmanlık oranı % 3,2 iken ABD’de bu oran % 30 un üzerindedir.
Japonlar çok az et yerler ve enerjilerinin % 60’ını başta kısa pirinç olmak
üzere karbonhidratlardan karşılarlar. Çinlilerde karbonhidratların beslenmedeki
oranı % 70-80’e çıkar, hayatları boyunca pirinç ve noodle yemelerine rağmen
genelde şişman değildirler” demektedir. Yine sonuçları İngiliz tıp dergisi
BMJ'de yayımlanan bir araştırmada, Dr. Qi Sun başkanlığındaki bilim adamları,
Çin, Japonya, ABD ve Avustralya'dan toplam 350 bin kişinin, 2 ile 22 yıl
arasında değişen sürelerde toplanan verilerini analiz etti. Düzenli ve çok
miktarda tüketilen beyaz pirincin tip 2 şeker hastalığı ihtimalini artırdığını
belirten bilim adamları, ek olarak pirincin az miktarlarda ve aralıklarla
tüketilmesinin ise bu konuda risk oluşturmadığını ifade ediyorlar. Harvard
Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma da ise haftada 2 gün ya da daha fazla
esmer pirinç tüketen kişilerin ise diyabete yakalanma riskinin ayda bir gün
beyaz pirinç yiyenlerden yüzde 11 az olduğu sonucuna varıldığı ifade
edilmektedir. Araştırmacılar, şeker
hastalığı riskinin, beyaz pirinç yerine esmer pirinç, esmer buğday ya da arpa
gibi işlenmemiş tahıllar tüketerek yüzde 36 azaltılabileceğini vurgulamışlar.
(kaynak: "Archives of Internal Medicine" tıp dergisi)
En yaygın ve sağlıklı pirinç türleri,
Baldo Pirinç, Basmati Pirinci, Arborio Pirinci, Jasmine
Pirinç, Esmer Pirinç, Yabani Pirinç, Siyah Pirinç, Wehani Pirinci gibi yöreye göre
daha birçok pirinç türü vardır. Alt Kısıma ise sağlıklı olanlarını aldım.
Basmati Pirinci |
1. Basmati Pirinci, Diğer pirinç çeşitlerine göre besin değeri açısından daha çok tercih edilen, şeker oranın çok düşük olmasından dolayı şeker hastalarına tavsiye edilen, kendine has kokusunun yanında en önemli özelliği uzun ve ince taneli olması ile pirincin prensi olarak kabul edilir. Hindistan menşeilidir ve Punjab eyaletinde yetişilmektedir. Punjab ''beş su'' demektir. Bu eyaletin ortasından geçen beş ırmağın oluşturduğu delta sayesinde bir pirinç cenneti haline gelmiştir. Himalaya dağlarının eteklerine kurulmuş olan, kaynağı buradaki sular ve eriyen buzlar olan bölge Basmati pirincinin yetişmesi için muhteşem bir ortamdır. Basmati pirincin en önemli özelliği pişirildikten sonra kendi boyunun iki veya 3 katı katı kadar uzayabilen bir pirinç türü olmasıdır. Kendine has kavrulmuş fındık kokusu vardır.
Tosya Pirinci |
Esmer Pirinç |
Siyah Pirinç |
Pirincin genel olarak faydaları.
1.
Esmer pirinç gibi, tam tahıllı pirinç de birçok
kanser türüne karşı koruma sağlayabilen çözünmez lif bakımından zengindir. Pek
çok bilim adamı ve araştırmacı, bu tür çözünmez liflerin kanserli hücrelerin
gelişimi ve metastazına karşı vücudu korumak için hayati olduğuna inanıyor.
2.
Pirinç içerdiği vitaminler bakımından oldukça
zengindir. % 80’i karbonhidrat, % 7’si protein, % 2’si yağ, 10 mg kalsiyum, 0,9
mg demir, 0,08 mg B1 vitamini 1,6 mg Niasin, 94 mg fosfor, 92 mg potasyum, 0,3
gr posa ve A,C vitaminleri içerir.
3.
Pirinç B1 ve B2 vitaminlerince zengindir.
Karbonhidrat, protein ve yağların vücutta kullanımı için gerekli yardımcı
enzimlerin aktivitelerinde etkindirler.
4.
Esmer pirinçte, Alzheimer hastalığını önemli
ölçüde önlemeye yardımcı Nörotransmitter’lerin büyüme ve aktivitesini
tetikleyen besinlerden yüksek derecede içerdiği belirtilmektedir.
5.
Pirinç dünyanın en çok kullanılan ve yenen
gıdalarından biridir, çünkü çok küçük miktarları bile insanları sağlıklı ve
canlı tutabilir.
6.
Pirinç enerji kaynağıdır. Pirinçte karbonhidrat
miktarı bol olduğu için, vücuda yakıt sağlar ve beynin normal işleyişine
yardımcı olur.
7.
Glisemik indeksi sofra şekerine göre daha
düşüktür. Sebze ve salatalarla birlikte tüketildiğinde kan şekerini hızla
yükseltmez. Pişmiş iki yemek kaşığı pirinç ortalama 1 dilim ekmeğe eşdeğerdir.
8.
Sporcuların artan karbonhidrat gereksinimi için
iyi bir kaynaktır. Sporcuların fazla proteine değil karbonhidrata
gereksinimleri vardır. En ekonomik yakıt karbonhidratlardır.
9.
Kan basıncı yönetimi, İçindeki düşük sodyum
sebebiyle pirinç yüksek kan basıncı ve hipertansiyon sorunu olanlar için en iyi
gıdalardan biri olarak kabul edilir.
10.
Pirincin içerdiği bol potasyum ve az azot ile
kan basıncı değerlerinin düzenli akışını sağlar. Bu özelliğinden dolayı
hipertansiyon ve böbrek hastalarında sık tüketilmesi uygundur.
11.
Pirincin içinde, lifin yanı sıra, vücudu serbest
radikallerden temizleyen doğal antioksidanlar veya tetikleyiciler olarak da
hareket eden, fenolik ve flavonoid bileşiklere de sahiptir.
12.
Pirinç ve aslında hiçbir yiyecek tek başına
şişmanlatmaz. Kişi ihtiyacı olan enerjiyi yeterince alır ve harcar. Harcanmayan
fazla enerji kaynağı ne olursa olsun şişmanlığa neden olur.
13.
Pirinç, zararlı yağ, kolesterol veya sodyum
içermediğinden sağlık için son derece yararlıdır.
14.
Kabuğu tam olarak ayrılmamış pirincin besin
değeri daha yüksek ve posa oranı daha fazladır.
15.
Alerjen öğeler içermez. 6 Aylık bebeklerde
muhallebi yapımında pirinç unu önerilmesi bundandır.
16.
Kabuksuz pirincin lif içeriği çok az olduğundan
ishal tedavisinde yaygın olarak kullanılır.
17.
Glüten içermez. Bu nedenle çölyak hastaları
rahatlıkla kullanabilir.
18.
Besleyici ve hazmı kolay olduğundan hastaların
başlıca yemeğidir.
19.
Bitkisel besinler içerisinde iyi dereceli
protein kaynağıdır.
Pirinç en sağlıklı olarak nasıl pişirilir
Pirinç balçıkta yetişen bir tahıldır.
O nedenle kullanmadan önce çok ama çok iyi yıkanmasında fayda vardır. Ayrıca deneylere
göre pirinç yetişirlirken endüstriyel zehirler ve böcek ilaçlarından ötürü
arsenik izlerine rastlanılmaktadır. Bilim insanları pirinç ancak bir gece
önceden suda bekletilirse zehirlerinden arınabileceğini söylemekteler. Pişirirken
besin kaybını önlemek için, kaynar su veya tuzlu suda ıslatılmamalı ve kesinlikle
yağda kavrulmamalıdır. En sağlıklı pişirme hali ise, tencereye su konulur, tuz
eklenir, akşamdan suya konulan pirinçler ilave edilir. Ağzı kapalı olarak kısık
ateşte suyunu çekene kadar pişirilir. Ocaktan alınan tencereye tereyağı
eklenir. 10 dakika demlendirdikten sonra karıştırılıp servise sunulur. Pilavın yanında
sağlıklı besinler, salatalar vs. olmasına da dikkat edilmelidir. Ayrıca Doktor
Fit adıyla maruf Dr. Eyyüb Yılmaz doğru pişmiş et suyu ile pirinç pilavı rahatlıkla
tüketilebilir demektedir. “Bol domates, al biber, yeşilbiber, tereyağı ile
hazırlanmış pirinç pilavı şaşırtıcı bir şekilde sizi tok tutar ve susatmaz”
demektedir.
Pirinç satın alırken nelere dikkat edilmelidir
·
Eğer pirinçler ezildiğinde beyaz bir toz haline
geliyorsa sağlıklı ve kaliteli bir pirinçtir.
·
İçinde su olan plastik kaba 1-2 kaşık pirinç konulduğunda,
eğer pirinçler kabın dibine çöküyorsa o pirinç kaliteli bir pirinçtir.
·
Kaynamış ve yumuşamaya başlamış pirinçler
plastik bir kaba konulup, birkaç gün doğal ortamda bekletildiğinde küfleniyorsa
iyi pirinçtir.
·
Pirincin içindeki beyaz tane oranına bakılmalıdır.
Tebeşir tane de denilen pirincin göbeğinde veya ucunda oluşan aşırı beyazlamaya
dikkat edilmelidir. Pirincin içinde bu tür tebeşir taneleri varsa bu pirinç
yabancı menşeili olabilir. Yerli pirincin tercih edilmesi gerekir.
·
Pirincin içindeki kırık oranına bakılmalıdır.
Kırık oranı fazla olan pirinç ile pilavda beklenen lezzeti, kıvamı ve görünümü
tutturmak oldukça zordur.
·
Pirinçle yapılan pilavın içinde bazı pirinçler
az pişmiş kimileri de çok pişmiş ise bu pirinç karmadır. Karma iki tür veya
daha fazla pirincin karıştırılmış halidir. Bu, Türk Gıda Kodeksi Pirinç Tebliği’nde açık
açık “farklı pirinç türleri karıştırılamaz” diye yazmaktadır.
·
Pirincin kirli olmamasına, yabancı cisimler
içermemesine ve nemlenmiş olmamasına dikkat edilmelidir.
·
Pirinç kaynatılırken yapışkan bir hal alıyorsa bu
ürüne şüpheyle yaklaşılması gerekir.
·
Pirinçler yakıldığında alev alev yanarsa
pirincin içinde plastik vardır, bu sağlıksız bir pirinçtir.
Pirinç saklama koşulları
·
Pirinç, serin ve kuru bir ortamda saklanmalıdır.
·
Pirincin saklandığı bölüm kalorifer veya diğer
tesisat borularının geçtiği yerlere yakın olmamalı ve güneş ışığına maruz
bırakılmamalıdır.
·
Pirinç, böceklenme, rutubet ve toza karşı bez
torbalarda saklanmalıdır.
·
Pirinç pilavı kısa süre içinde tüketilmeli, uzun
süre beklerse besin zehirlenmesine neden olabilir.
Özetle,
Herkes zararlı
sanıyor ama bence pirincin genel anlamda inanılmaz da faydaları bulunmaktadır. Allah’ın
bize sunduğu bu çok yararlı nimetin kötü bir besin olduğunu söylemek bence
yanlış anlamalardan kaynaklanmaktadır. Beyaz pirincin bu kadar zararlı
görülmesinin nedenlerinin başında yanlış pişirilme şekli olduğunu düşünüyorum.
Belki de asıl problem bizim porsiyon ve beslenme alışkanlıklarımızdan da
kaynaklanıyor olabilir. Bana kalırsa insan sağlıklı ve dengeli bir beslenme
programı uygulamak istiyorsa bunun içinde pirinç az miktarda da olsa mutlaka bulunmalıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder