Türkiye İçin Hayati Öneme Sahip “Ordu Arıcılık Enstitüsü”
Türkiye İçin Hayati Öneme Sahip
“Ordu Arıcılık Enstitüsü”
Bu yazım 05.10.2020 Tarihinde Analiz Gazetesinde Yayınlanmıştır.
https://www.analizgazetesi.com.tr/gazete/05-ekim-2020-904/#group-10
Ordu ziyaretimde,
bal konusunda önemli çalışmalar yapıldığını bildiğim bir enstitüye de uğramak
istedim. Çünkü Türkiye’de Tarım ve Orman bakanlığına bağlı olarak arıcılık
konusunda tek bir araştırma enstitüsü var ve oda Ordu’da bulunmaktadır. Aslında
henüz oraya gitmeden küçük bir yer olduğunu tahmin ediyordum. Ancak gidip gördüğümde
gerçekten şahane bir tesisle karşılaştım. Balmer olarak AB projesiyle
gerçekleştirdikleri bir projeyi de yanına inşa etmişler.
Ordu bir gastronomi kenti olabilir mi?
Geçen hafta Karadeniz bölgesinin
muhteşem kentlerinden biri olan Ordu ilimizdeydik. Ülkemizin yetiştirdiği
değerli siyasetçilerden, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da yapmış, yeni
dönem Büyükşehir Belediye Başkanı, Sayın Hilmi Güler Bey’le gastronomi üzerine bir
toplantı yaptık. Toplantının çok verimli geçtiğini söyleyebilirim. Öncelikle
alanım Gastronomi olduğundan, toplantının bu tarafıyla ilgili 1-2 şey söyleyip
ana konumuz olan Ordu Arıcılık Araştırıma Enstitüsüne geçeceğim. Türkiye’de ve
belki de dünyada en çok fındık yetiştiren il Ordu’dur. Türkiye’nin bal konusunda
en çok ticaretinin döndüğü il yine Ordu’dur. Türkiye’nin balıkçılık açısından bence
en avantajlı konumunda ve en uzun sahiline sahip il Ordu’dur. Türkiye’nin en
sağlıklı Taflan gibi bitkilerin yetiştiği il kesinlikle Ordu’dur. Daha böyle birçok
gastronomiyle ilgili konuyu Ordu için sıralayabilirim. Bu kadar çok yeme içme
konusunda özellikleri ile öne çıkan Ordu elbette bir gastronomi kenti olabilir.
Bu konunun detaylarını yakında ayrı bir yazıda ele alacağım.
Arıcılık nedir.
Arıcılık, balarısı kolonilerinin beslenmesi ve bakımı sayesinde, arı ürünleri elde edilerek zirai kazanç sağlanan bir meslektir. Arıcılık, ülkemizde genellikle topraksız veya az topraklı çiftçilerin aile ekonomisine katkı için yaptıkları tarımsal bir iş kolu olarak görülmektedir. Bu işi yapanlara da ‘arıcı’ denir. Arıcılık, bal, balmumu, propolis, polen, arı sütü, arı zehiri, ana arı, oğul, paket arı gibi ürünlerin üretimini kapsayan geniş bir tarım kolu olarak tanımlanabilir. Arıcılık gerek bal arılarının yaşam biçimi gerekse ürünlerinin hammaddelerinin doğrudan doğadan toplanmaları nedeniyle doğaya en bağımlı hayvancılık faaliyetidir. Arıcılık, doğada farkında olamadığımız ve toplanmadığı zaman yok olacak nektar ve poleni, insan için değerli sağlık ürünlerine dönüştürmekte ve ülkenin doğal kaynaklarını ekonomiye kazandırmaktadır.
Arıcılık türleri nelerdir.
1.
Sabit
Arıcılık, Arıcılık genellikle "arılık" denilen, coğrafi konumu ve
ekolojisi bu işe uygun yerlerde yapılır. Eğer arı kolonileri bütün yıl aynı
arılıkta tutularak bakımları yapılırsa buna "sabit arıcılık” denir.
2.
Seyyar
Arıcılık, Eğer arı kolonileri bal toplanma ayları olan yaz aylarında, daha
çok çiçek bulunduran ve daha uygun ekolojiye sahip yayla gibi bölgelere
taşınırsa buna da "seyyar arıcılık" denir.
Türkiye’de arıcılık
Ülkemizin bal verimi yüksek geniş flora sahaları vardır. Yine ülkemiz, bal verimi yüksek akasya, ıhlamur, iğde, kestane, okaliptus gibi ağaçlar, muhtelif makilikler, bal veren çam ormanları olması sebebiyle arıcılık için gerekli olan tüm doğal kaynaklar yönünden son derece şanslıdır. Yıl boyunca çiçeklenme için uygun mevsimleri ve tapoğrafik yapısı nedeniyle, narenciye ve badem gibi yaygın meyve türleri, ayçiçeği ve pamuk gibi endüstriyel bitkileri, yaygın çayır, mera ve yem bitkileri ve bakliyat sahalarına sahiptir. Türkiye koloni sayısı bakımından dünyada 3. Sırada ve bal üretiminde 2. Sırada bulunmaktadır. Ülkemizde yılda 110 bin ton üzerinde bal üretimi yapılmaktadır. AB’de kişi başına yıllık bal tüketimi 0,7 kg iken ülkemizde ise 1,3 kg’dır. Yıllık ihracatımız ise 300 ton civarında gerçekleşmektedir. Bu rakamlar bize balın yurtiçinde tüketimde daha çok kullanılmakta olduğunu göstermektedir. Türkiye’nin balda ithalat ihtiyacı bulunmamaktadır. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) altında 80 ilde toplam 57.847 üye ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Ülkemizde bal fiyatları, balın kaynağına, doğallığına, toptan veya perakende olarak satışına, sınıfına, yöreye göre kilosu 15 TL ile 1200 TL arasında değişiklik göstermektedir. Ülkemizde ticari bal üretimleri, Antalya ve Mersin İllerinde narenciye, Diyarbakır’da üçgül, Aydın, Muğla illerinde çam, Trakya’da Ayçiçek ve İç Anadolu ve Doğu Anadolu illerimizde ise yayla balları şeklinde gerçekleştirilmektedir.
Türkiye tek arıcılık Enstitüsü
Enstitü 22 Aralık 1994 tarih ve 94/22149 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Ordu Arıcılık Üretme İstasyonu Müdürlüğü olarak kurulmuş olup, 30 Mayıs 1995 tarihli Bakanlık Makam Onayı ile Arıcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne, 03 Haziran 2011 tarih ve 639 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Arıcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’ne dönüştürülmüş. 1998 yılında Kurum hizmet binaları olarak inşaatına başlanan yerleşke alanı, Ordu merkezine 12 km mesafede ve Ordu-Sivas karayolu üzerindeki Dedeli mahallesi sınırları içerisinde 87 dekarlık bir alan içine kurulmuştur. 2005 yılına kadar hizmetlerini Ordu İl Tarım Müdürlüğü hizmet binalarında sürdüren Enstitü 10 Ocak 2005 tarihinden itibaren inşaat çalışmaları biten Dedeli Yerleşkesinde hizmet vermeye başlamıştır. 23.06.2015 tarihli Resmi Gazete ‘de yayınlanarak yürürlüğe giren 7706 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Enstitü “Arıcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü” olarak yeniden yapılandırılmıştır.
Arıcılık Araştırma Enstitüsü Faaliyetleri
Bu enstitü, ülkemizde, Tarım ve
Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne bağlı
tek konu araştırma enstitüsü konumundadır. 34’ü teknik personel olmak üzere 70
personelle görev yapmaktadır. Enstitünün kuruluşundan günümüze kadar Bakanlık,
Avrupa Birliği, Üniversiteler ve diğer yurtiçi-yurtdışı 100’ün üzerinde proje
çalışmalarında yer almıştır. Özellikle bal sektörünün vizyonunu uluslararası alana
taşımak amacıyla geliştirdiği Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım
Programı kapsamında yaklaşık 10 milyon EURO bütçeli “Arım Balım Peteğim” projesini hayata geçirmiştir. Enstitünün
bünyesinde kovan atölyesi, arı sağlığı laboratuvarı, arı ürünleri analiz
laboratuvarlarının bulunduğu kalite merkezi, paketleme tesisleri, moleküler
laboratuvar, suni tohumlama laboratuvarı, Bombus arı üretim birim ve
laboratuvarları, morfometri laboratuvarı, arı ürünleri ar-ge merkezi
bulunmaktadır. Enstitü tüm teknik personel ve altyapısını Bakanlığın
Enstitü-Özel Sektör işbirliği mevzuatı kapsamında özel sektöre açmış ve bu
konuda şimdiye kadar onlarca özel projeye start vermiş durumdadır.
Balmer A.Ş.
Aralık 2017 tarihinde, Avrupa Birliği ile T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın desteklediği ve Arıcılık Araştırma Enstitüsü’nün faydalanıcısı olduğu “ARIM, BALIM, PETEĞİM” Projesinin tesisini işletmek amacı ile proje ortakları tarafından kurulmuştur. Şirketin kurucu ortakları, Ordu İli Arı Yetiştiricileri Birliği, Sinop İli Arı Yetiştiricileri Birliği, Giresun İli Arı Yetiştiricileri Birliği, Trabzon İli Arı Yetiştiricileri Birliği, Rize İli Arı Yetiştiricileri Birliği’dir. Balmer, bal işleme ve paketleme, balmumu işleme, temel petek hazırlama ve paketleme faaliyetlerinin dışında, Arıcılık Sektöründe İş geliştirme konularında eğitim ve danışmanlık hizmetleri de vermektedir. Bu şirketin ana amacı, projenin hedeflerine ulaşmasını ve sürdürülebilirliğini sağlamak ve arıcılık ürünlerinin kalitesini yükseltmektir. Ayrıca sektörde faaliyet gösteren arıcılık işletmelerinin verimliliğini artırmak, sektörün ulusal pazarda yeniden konumlandırılmasını ve yüksek kaliteli ürünlerin ihracatı üzerine odaklanılmasını sağlamaktır. Sonuç olarak bu şirket, katma değeri yüksek, inovatif ürün ve projelerin geliştirilmesi ile ‘Bölgesel Arıcılık Ağı’nın faaliyetlerine destek amacıyla kurulmuştur. Bu tesisin en kısa zamanda bal konusunda Karadeniz bölgesinde lider işleme ve paketleme tesisi olacağını düşünüyorum.
Ordu Arıcılık Araştırma Enstitüsü’ne müdürü
Ziraat Yüksek Mühendisi Feyzullah KONAK
Başarılı çalışmaları sayesinde enstitüyü bu günlere getiren Enstitü müdürü Sayın Feyzullah Konak Bey 2008 yılı eylül ayında Ordu Arıcılık Araştırma Enstitüsü’ne müdür olarak atanmıştır. Enstitüyü ziyarete gittiğimizde, Feyzullah Bey şehir dışında olması sebebiyle tanışma imkânımız olmadı ama görevlendirdiği ve bize refakat eden kurum çalışanlarından ve eski Md. Yardımcılarından Enver Top Bey sağ olsun hem gezdirdi hem de çok değerli bilgiler verdi. Enstitü Müdürü Sayın Konak hakkında kısa bir bilgi vermek gerekirse, 1993 yılında, Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV) Ankara (Kozan) Arıcılık Şube Müdürlüğü’nde Teknik personel olarak çalışmış. 1995-2002 yılları arasında Muğla Üniversitesi Ula Meslek Yüksek Okulu Arıcılık Programı’nda Öğretim Görevlisi olarak görev yapmıştır. 2002 yılında da o dönem Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı adıyla Ordu Arıcılık Araştırma Enstitüsü’nde teknik personel olarak göreve başlamıştır. 2007-2008 yılları arasında Ordu Valiliği’ni temsilen DPT himayesinde kurulan DOKAP (Doğu Karadeniz İlleri Hizmet ve Kalkınma Birliğinde) görev yapmıştır. Halen Sayın Ziraat Yüksek Mühendisi Feyzullah KONAK Enstitü Müdürlüğüne devam etmektedir.
Enstitü Yabancılara da Arıcılık konusunda eğitimler vermektedir
Türkiye'de tek olan Ordu Arıcılık Araştırma Enstitüsü birçok ülkeden gelen bal üreticilerine arı üretimi ve arıcılık faaliyetlerini geliştirme konularında eğitimler vermektedir. T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) ile hazırlanan projeler kapsamında Nijer, Sudan, Burkina Faso, Gine, Gana, Gürcistan, Özbekistan, Yunanistan ve Kamerun gibi ülkelerden gelen arıcılara, Ordu Arıcılık Araştırma Enstitüsü'nde eğitimler verilmektedir. Yabancı arıcılara verilen bu eğitimler uzman ekipler tarafından atölyede uygulamalı ve sınıf ortamında teorik olarak gerçekleşmektedir. Yaklaşık iki hafta gibi süren bu eğitimler kapsamında arı üretimi, kovan yapımı ve arıcılık faaliyetleri hakkında detaylı bilgiler verilmesinin yanında, bu yabancı misafirlere sahada da ana arı ve bal üretimi noktasında uygulamalı çalışmalar da yapılmaktadır. Enstitü uzmanlarının verdiği bu eğitimlere katılan yabancı arıcılar ülkelerine donanımlı şekilde dönmekte ve bu eğitimden dolayı da kendi ülkelerinde arıcılığın artması ve yaygınlaşmasında da büyük rol üstlenmektedirler.
Ordu Üniversitesi ile Ordu Arıcılık Enstitüsü ortak işbirliği çalışmaları
Ordu Üniversitesi (ODÜ) ile Ordu
Arıcılık Araştırma Enstitüsü ortak çalışmalar yapmaya hazırlanıyor. Ordu
Üniversitesi ve Enstitü arasında gerçekleştirilen toplantılarda, ortak projeler
yapılması, araştırma ve işbirliğine ilişkin sürekli bir fikir alışverişinde
bulunması kararlaştırılmış ve bu sayede Ordu'nun bal üretiminde ulusal ve
uluslararası arenada marka olması hedeflenmiştir. Ayrıca Ordu Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü ile Arıcılık Enstitüsü arasında
gerekli iş birliğinin sağlanarak Orduda bulunan bal üreticileri için seminer,
konferans ve ilgili eğitimler düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Tarım ve Orman
Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulu arasında imzalanan protokol gereği, Enstitüde
bal ile ilgili tüm konuların araştırıldığı bir imkân olduğundan, bu çalışmalar
kapsamında üreticilerin bilimsel bir çerçevede ve profesyonel bir şekilde
üretim yapmaları ve daha donanımlı hale getirilmesi planlanmaktadır. Dolayısıyla
arıcılık ve bal üretimi konusunda Türkiye'nin en önemli illerinden biri
konumunda olan Orduda arıcılık yapan vatandaşların daha verimli ve kaliteli bal
üretebilmeleri bu sayede mümkün olabilecektir.
Enstitünün
sektöre sağladığı faydalar özet maddeler halinde
1. Üreticilere
Eğitim vermesi ve bu konuda yayınlar yapması, dergi ve kitap-kitapçıklar gibi
2. Arı
ürünlerinin çeşitlendirilmesi çalışmalarını yapması, Propolis, polen, arı sütü
gibi
3. Bitkisel
üretimde arıcılığın sağladığı faydaları araştırmalarla ortaya koyması,
4. Bal
konusunda ülkemizin en kaliteli bir laboratuvar alt yapısı olması,
5. Arı sağlığı
ve Apiterapi konuları ile farkındalık çalışmaları yapması,
6. Enstitü
Altyapısını ve imkanlarını özel sektöre açması,
7. Bal
konusunda Mobil sistem uygulamaları geliştirmesi,
8. Bal
sınıflandırma sistemini geliştirmesi,
9. Bal
konusunda Islah çalışmaları yapması,
Özetle,
Enstitü
gerçekleştirdiği bu projeler sayesinde, sektörün ihtiyacını karşılayacak
laboratuvar, bal ve balmumu paketleme tesislerini, arıcılık alanında faaliyet
gösterenlere kazandırarak ne kadar önemli bir kurum olduğunu ispatlamıştır.
Kanaatime göre, enstitünün bilimsel olarak, arı bitki ilişkilerini ortaya koyan
mekanizasyon, verim, ıslah, arı sağlığı gibi uygulamalı araştırmaları, arı
ürünlerinin standartlarını belirleyici çalışmaları, arı ürünlerini
çeşitlendirilme çalışmaları ve yurtiçi-yurtdışı eğitim çalışmaları neticesinde
ülkemizde arıcılık çok iyi noktalara gelecektir.
Yorumlar
Yorum Gönder