Sarımsak Deyince Neden “Taşköprü”
Sarımsak Deyince Neden “Taşköprü”
Bu yazım 21.07.2020 Tarihinde Diriliş Postası Gazetesinde Yayınlanmıştır.
https://www.dirilispostasi.com/makale/sarimsak-deyince-neden-taskopru
Ülkemizde
sarımsak üretimi en yoğun olarak Kastamonu'nun Taşköprü'de ilçesinde
yapılmaktadır. Taşköprü’de üretilen sarımsak dünyanın en kaliteli sarımsağıdır.
Bu sarımsağın üretiminde bölge orijini, fiziksel ve kimyasal özellikler çok öne
çıktığından, çok değerli bir gıda ürünü olarak görülmelidir. Ülke olarak Taşköprü
sarımsağını dünyaya tanıtabilirsek bu sektörde çok avantajlı bir konuma
gelebiliriz.
Taşköprü Sarımsağı
Sarımsak, Kastamonu ve Taşköprü yöresinin
markalaşmış en önemli tarımsal bir ürünüdür. “Taşköprü Sarımsağı” olarak “Coğrafi
İşaret Tescil Belgesi” de bulunmaktadır. Bu bölgede sarımsak o kadar iyi
yetişiyor ki, Taşköprü sarımsağı olarak tüm dünyada bu adla ünlenmiştir. Nerdeyse
tüm Türkiye’de de sarımsak yine bu adla satılmaktadır. Ancak, ne yazık ki
Taşköprü’de fazla bir üretim yapılamamaktadır. Dönemsel olarak değişmekle
beraber Türkiye üretiminin sadece %20'sini Kastamonu ili karşılamaktadır. Bu
oran bana göre bu kadar kaliteli bir ürün çok yetersizdir.
Taşköprü sarımsağının özellikleri
Bölgenin sarımsağının kokusunun
keskin olması, diğer sarımsaklara göre biraz daha acı olması ve içerisindeki
selenyum miktarının fazlalığı nedeniyle tıbbi açıdan da diğer sarımsaklara göre
oldukça önde olan bir üründür. Taşköprü sarımsağı, normal depolama şartlarında
hasadın başladığı temmuz ayından sonra sekiz dokuz ay dayanabilmektedir. Bu
açıdan sarımsağın mamul ve yarı mamul olarak işlenip ürüne katma değer
kazandırılması büyük önem arzediyor. Tüm bu özellikleri nedeniyle, sarımsak
yetiştiriciliğinde daha iyi olabilmek için, bölgede ekim sürecinden tutun
pazarlama sürecine, işleme ve muhafaza sürecine kadar bazı düzenlemelerin
yapılması lazım. Taşköprü sarımsağının marka değerinin geliştirilmesine ülke
olarak herkes katkı sunmalıdır. Taşköprü sarımsağının diğer sarımsaklardan farkı
Taşköprü Sarımsağının yetiştirme
dönemi uzundur. Sarımsak kök gövde ve yapraklardan oluşur. Dikimi başı
oluşturan dişlerle yapılır. 10-20 cm’ye ulaşınca gövde kalınlaşır. Kışın bu
gövde besin maddesi depolayarak irileşir ve dişleri oluşturmaya başlar. Bu
dişler daha sonra sarımsak başını meydana getirir. Zaman geçtikçe başın
çevresindeki yapraklar kuruyarak kabuk görünümünü alır. Mevsimin ilerlemesi ile
yaprakları sararır ve başı boyun kısmından kıvrılmaya başlar ve tamamen
kuruyarak başla irtibatı kesilir. Baştaki dişlerin dizilişi dağınıktır. Başın
enine kesiti oval, boyuna kesiti geniş eliptiktir. Taşköprü Sarımsağının baş
kabuk rengi beyaz, diş kabuk rengi pembe, diş et rengi krem-sarıdır. Kokusu
keskin ve diğer sarımsaklara nazaran acısı fazladır. Tıbbi özellik açısından en
değerli sarımsaktır. Kanser önleyici bir madde olan selenyum elementi Taşköprü
Sarımsağı dışındaki sarımsaklarda yok denecek kadar azdır. Mineral madde ve
vitamin açısından çok zengindir. Uzun süre rahatlıkla dayanabilmekte olan
Taşköprü Sarımsağı bu yüzdende ihracat potansiyeli yüksektir.
Taşköprü sarımsağının saklama koşulları.
1.
Sarımsağın kesinlikle sapı koparılmaz, sapı kopmuş
sarımsak varsa önce onlar tüketilmelidir.
2.
Sarımsak asla poşete ya da naylon torba içine
konulmaz, sarımsağın en sevdiği yer asılı kalmasıdır.
3.
Sarımsak çok güneşte bırakılmaz nem ve
rutubetten uzak serin ve kuru yerde tutulur.
4.
Sarımsak dondurulmaz, buzdolabında saklanmak
istenirse, önce diş diş ağzı kapalı naylon torba içine konur, sonra da o poşet kapalı
bir kavanozun içine konularak buzdolabında saklanır
Satılan her
sarımsağın Taşköprü ürünü olup olmadığını bilemediğimizden bizzat bölgedeki üreticiden
almak en sağlıklı bir yoldur. İşte bu açıdan size Taşköprü’nün köylerinden, dönümlerce
ekili alanları olan 2 yerel sarımsak üreticisinden bahsetmek istiyorum. Siparişleri
İnstagram’daki hesaplarından verebilirsiniz.
Deva Sarımsak @devasarimsak
“Tadını Taşköprü’den alan lezzet”
Kastamonu Taşköprü Çördük köyünde
sarımsak üretimi yapan 2 müteşebbis, Ziraat Mühendisi olan Hüseyin Can Alay ve
Emirhan Kökyay birlikte ‘Deva Sarımsak’
firmasını kendi ürettikleri ürünlerini pazarlamak için kurmuşlar. Toptan ve perakende
satış da yapabilen üreticiler, belli miktardaki siparişlerde ücretsiz kargo ile
Taşköprü Sarımsağını tüm Türkiye’ye gönderebilmekteler. Kastamonu’ya 48,
Taşköprü’ye ise 6 km uzaklıkta olan Çördük Köyü, ismini Seka kâğıt fabrikasının
olduğu yerde bulunan su değirmenlerinin önündeki Çördük yani Armut ‘un küçüğü
adlı meyveden almıştır. Karadeniz iklimi etki alanı içinde köyün ekonomisi sarımsak,
tarım ve hayvancılığa dayalıdır.Engin Uysal
@taskopru_sarimsakk
Engin Bey Taşköprü’ye bağlı Uzunkavak
köyünde sarımsak üreticiliği yapan bir işletmenin sahibidir. İşletme dediysem
de kendi ürettiği sarımsağı satmaya çalışan bir çiftçi olarak anlayın. Toptan
ve perakende satışı da olan Engin Bey’de Taşköprü Sarımsağını tüm Türkiye’ye
gönderebilmektedir. Kastamonu’ya 22 km, Taşköprü’ye ise 20 km uzaklıkta olan Uzunkavak
köyünün ismi, köyde bulunan yoğun kavak ağaçlarından gelmektedir. Karadeniz
iklimi etki alanı içinde olan köyün ekonomisi sarımsak, mısır, ekin, kendir ve
hayvancılığa dayalıdır.
Köylülerinin ağzından Taşköprü sarımsağı
Konuştuğum köylüler, alın
terlerinin emeği olan bu kıymetli sarımsağı önce tüm Türkiye’ye sonra dünyaya ulaştırmak
ve herkese gerçek Taşköprü sarımsağını tattırmak istediklerini ifade ediyorlar.
Bana anlatılanlardan aldığım notlara göre; Bölgede sarımsak, Taşköprü’nün beyaz
altını diye tabir edilmektedir. Taşköprü ve bu köylerin civarında yetişen sarımsağın
kendine has bir tadı vardır. Sarımsak, bu verimli toprakların kırmızımsı toprak
yapısı sayesinde daha bir kaliteli yetişmektedir. Taşköprü sarımsağının en
önemli özelliği olan dayanıklılığı, özel toprağından ve bölgenin havasından
kaynaklanmaktadır. Rahatlıkta 9 ay sapasağlam duran Taşköprü sarımsağı dünyada
başka hiçbir yerde aynı dayanıklılıkta olmayan tek ve özel bir sarımsaktır. Sarımsağın
dikimi Şubat ayında başlamakta ve Mart ayında bitmektedir. Toprağın bakımı sarımsak
tarlaya ekilmeden yapılır yani toprak halkın diliyle kemire çekilir
(Gübrelenir) ve toprak daha verimli hale getirilir. Taşköprü sarımsağının özelliği
Temmuz ayından önce satılmaz. Sarımsaklar yetiştiğinde 15-20 âdeti bir araya
getirilerek toprağı dökülüp sarımsakla bağlanır ve toprakta kurumaya bırakılır.
Kuruduktan sonra sarımsaklar eve getirilip temizlenip ve örülür. Sarımsağın
taze iken köklerinden çıkarılıp tekrar toprakta kurumaya bırakılması Taşköprü Sarımsağının
bir özelliğidir. Bu şekilde Sarımsağın kurumaya bırakılmasının sebebi daha uzun
süre dayanması içindir. Toprak ona bu hususiyeti kazandırıyor... Özetle, direk
üreticiden tüketiciye ürün satma fikri bence çok değerli görünüyor. Elbette toplum
olarak köylüye bu noktada destek olunmalı ve tarlada üretilen sarımsağı halka
değerinde satılması için çaba göstermeliyiz. İstanbul’da kilosunu 50 TL’nin
üzeninde satın aldığımız sarımsağı, Taşköprü’deki üreticisinden daha sağlıklı
ve uygun almak varken iken acaba niye tercih etmiyoruz? Ben Tercih edeceğim…
Yorumlar
Yorum Gönder